🏸 Đoạn Trích Đất Nước

- Dẫn dắt vấn đề nghị luận: Tư tưởng Đất nước của nhân dân. b) Thân bài * Khái quát về đoạn trích - Hoàn cảnh ra đời: Đoạn trích Đất nước là phần đầu chương V của bản trường ca "Mặt đường khát vọng", được hoàn thành ở chiến khu Trị - Thiên năm 1971, bản trường ca viết về sự thức tỉnh Đọc đoạn trích và thực hiện yêu cầu từ 1 đến 4: Em ơi em Đất Nước là máu xương của mìnhPhải biết gắn bó và san sẻPhải biết hóa thân cho dáng hình xứ sởLàm nên Đất Nước muôn đời… (Nguyễn Khoa Điềm - trích Đất Nước- Ngữ văn 12) Câu 1: Trình bày ngắn gọn nội dung đoạn thơ trên. I. ĐỌC - HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn trích sau: Đất nước Của thơ ca Của bốn mùa hoa nở Đọc trang Kiều tưởng câu hát dân gian Nghe xôn xao trong gió nội mây ngàn Đất nước Của những dòng sông Gọi tên nghe mát rượi tâm hồn Ngọt lịm những giọng hò xứ sở Trong sáng như trời xanh, mượt mà như nhung lụa I/ Mở bài : - Nguyễn Khoa Điềm (1943) thuộc thế hệ nhà thơ chống Mỹ cứu nước.Đất nước, nhân dân, cách mạng luôn là nguồn cảm hứng phong phú của thơ ông. - "Đất nước" là một đoạn trích thuộc chương V trong bản trường ca "Mặt đường khát vọng" của Biểu hiện cụ thể trong đoạn trích: - Đất nước trong chương thơ đã được nhìn ở tầm gần. Nó hiện lên với vẻ dung dị, gần gũi. Đó là văn hóa người Việt với phong tục tập quán, truyền thống từ ngàn đời nay gắn bó với con người, gần gũi bình dị như cái kèo Tham khảo Dàn ý phân tích phần 2 đoạn trích Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm, tổng hợp đầy đủ dàn ý chung và những bài văn cảm nhận ngắn gọn, chi tiết, hay nhất.Qua các bài văn mẫu sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về tác phẩm, cùng tham khảo nhé! 5 câu đố về đoạn trích 'Đất Nước'. Với hình thức biểu đạt giàu suy tư, giọng thơ trữ tình, trích đoạn được đưa vào chương trình Văn học 12 và thường xuất hiện trong đề thi tốt nghiệp THPT. Tác giả trường ca "Mặt đường khát vọng". Giá trị nội dung đoạn trích Đất Nước: - Đoạn trích thể hiện một cái nhìn mới mẻ về đất nước: Đất nước là sự hội tụ và kết tinh bao công sức và khát vọng của nhân dân. Nhân dân là người làm ra đất nước. - Đoạn trích nằm trong ý đồ tư tưởng của tác Câu 3: Soạn Đất nước sẽ phải nêu bật tư tưởng "Đất nước là của nhân dân" được thể hiện trong đoạn trích? - Nhân dân đã và đang làm nên đất nước bằng nghĩa tình sâu đậm, bằng truyền thống đánh giặc bảo vệ độc lập - tự do dân tộc, bằng tinh thần ham học hỏi, bằng nếp sống bình dị. Nhân dân tham gia kháng chiến chống giặc ngoại xâm LdmXEN. 09/03/2015 Lớp 12, Văn mẫu 3,699 Lượt xemTrả lời – Xuất xứ+ Đoạn trích “Đất Nước” thuộc phần đầu chương V của trường ca Mặt đường khát vọng.+ Trường ca Mặt đường khát vọng được Nguyễn Khoa Điềm hoàn thành ở chiến khu Trị- Thiên năm 1971, in lần đầu năm 1974.+ Bản trường ca khái quát quá trình thức tỉnh của tuổi trẻ của đô thị vùng tạm chiến miền Nam nhận rõ bộ mặt xâm lược của đế quốc Mĩ; hướng về nhân dân, về đất nước; ý thức được sứ mệnh của thế hệ mình, đứng dậy xuống đường đấu tranh hòa nhịp với cuộc chiến đấu của toàn dân tộc.– Ý nghĩa Đoạn trích thể hiện cách cảm nhận mới về đất nước, qua đó khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc, tự hào về nền văn hóa đậm đà bản sắc Việt luận cho bài viết Nhận xét Có thể bạn quan tâm a. Tính chính luận để thể hiện trong đoạn trích Đất Nướcb. Tính trữ tình được thể hiện đậm nét trong đoạn thơc. Tính chính luận và tính trữ tình kết hợp trong đoạn thơ và hiệu quả nghệ thuật3. Đánh giá. Chất chính luận và trữ tình trong đoạn trích Đất nước. Mở bài – Nguyễn Khoa Điềm là một trong những gương mặt tiêu biểu của phong trào thơ ca kháng Mĩ cứu nước. Thơ của Nguyễn Khoa Điềm lấy chất liệu từ văn học Việt Nam và cảm hứng từ quê hương, con người, và tình thần chiến đấu của người chiến sĩ Việt Nam yêu nước… Những tác phẩm của ông hấp dẫn bởi sự kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức về đất nước và con người Việt Nam. Trong kháng chiến chống Mỹ, thơ của Nguyễn Khoa Điềm thể hiện rõ được con người Việt Nam và bản chất anh hùng bất khuất của chiến sĩ Việt Nam. – Đất nước trích Chương V, trường ca “Mặt đường khát vọng” của Nguyễn Khoa Điềm. Đây là một trong những đoạn thơ hay về đề tài đất Nước trong thơ Việt Nam hiện đại. Đoạn trích thể hiện một cái nhìn mới mẻ về đất nước Đất nước là sự hội tụ và kết tinh bao công sức và khát vọng của nhân dân. Nhân dân là người làm ra đất nước. Tất cả được thể hiện qua ngòi bút đậm chất suy tư, xúc cảm dồn nén, mang màu sắc chính luận và trữ tình đặc sắc. Thân bài 1. Giải thích – Chính luận Đoạn thơ có thiên hướng chính luận khi nhà thơ bộc lộ quan niệm, tư tưởng chính trị xã hội của mình và muốn chia sẻ nhận thức, thuyết phục người đọc tin tưởng vào tính đúng đắn khách quan của nhưng quan niệm tư tưởng đó. Tính chiến luận có tính chiến đấu cao và tính cá nhân sâu sắc. – Trữ tình Là tâm trạng, cảm xúc, tình cảm của nhà thơ trước hiện thực cuộc sống mà tác giả gửi gắm vào trong tác phẩm của mình. → Đoạn thơ Đất Nước là sự kết hợp hài hoà giữa hai yếu tố Chính luận và Trữ tình, giữa lí trí và tình cảm. Đoạn thơ mang đậm chất suy tưởng, triết lý. 2. Phân tích – Thức tỉnh ý thức dân tộc của mỗi người dân, đặc biệt là thanh niên, học sinh vùng đô thị miền Nam để phá tan âm mưu của Mỹ – Nguỵ – Khẳng định tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân” – Đất Nước được cảm nhận một cách toàn diện, sâu sắc, đầy đủ từ nhiều gốc độ Văn hoá, lịch sử, con người, địa lí,… – Giúp mỗi người dân thấm sâu lòng yêu nước, thấy được trách nhiệm của mình đối với đất nước. b. Tính trữ tình được thể hiện đậm nét trong đoạn thơ – Tấm lòng yêu nước nồng nàn sâu sắc chi phối toàn bộ cảm hứng nghệ thuật của tác giả. – Yêu nước chính là yêu văn hoá, thiên nhiên, con người lao động – chủ nhân của lịch sử đất nước. – Niềm tự hào sâu sắc về vẻ đẹp tự nhiện, vẻ đẹp do nhân dân sáng tạo nên. – Bộc lộ cách cảm, một giọng điệu riêng rất Nguyễn Khoa Điềm. c. Tính chính luận và tính trữ tình kết hợp trong đoạn thơ và hiệu quả nghệ thuật Chọn phân tích một đoạn thơ tiêu biểu trong bài Đất Nước và chỉ rõ sự kết hợp của hai yếu tố đó – Đoạn “Những người vợ nhớ chồng…. đã hoá núi sông ta” + Đoạn thơ thấm đẩm chất trữ tình. Ở đó nhà thơ bộc lộ lòng trân trọng sâu sắc những cuộc đời, những con người đã hoá thân một cách cao đẹp vào hình hài của Đất Nước. Cảm xúc đó bộc lộ thật dạt dào nồng nàn và tha thiết. + Lời thơ là lời tâm tình giữa anh, em, giữa ta với người. Nhưng đoạn thơ cũng là một lập luận nhằm thuyết phục và chia sẻ nhận thức Thiên nhiên, lịch sử, văn hoá… của Đất Nước. Tất cả đều do nhân dân xây dựng, tất cả là của nhân dân. Nhìn vào thiên nhiên sông núi tươi đẹp kia Núi Vọng Phu, Hòn Trống Mái, những ao đầm làng Gióng, núi Bút, non Nghiên,… liệu nơi nào lại không hiện diện hình ảnh nhân dân ? + Tính chính luận làm cho nội dung tư tưởng của đoạn thơ thêm sâu sắc. Yếu tố trữ tình làm cho đoạn thơ có sức lay động, truyền cảm, biến tưu tưởng, quan niệm, nhận thức thành cảm hứng nghệ thuật. Sự kết hợp hai yếu tố này sao cho nhuần nhuyễn, hiệu quả thực không dễ, nhưng NKĐ đã làm được. Đó là thành công lớn của đoạn trích Đất Nước. 3. Đánh giá. – Nhìn nhận Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm từ sự kết hợp hai yếu tố chính luận và trữ tình đã đem đến cho người đọc một góc nhìn mới mẻ về bài thơ này. Đoạn thơ là sáng tạo nghệ thuật nổi bật của tác giả trong đoạn trích Đất Nước nói riêng và thiên trường và Mặt đường khát vọng nói chung. Kết bài Với thể thơ tự do phóng túng, giọng thơ suy tưởng đặt câu hỏi và tự trả lời, sử dụng các chất liệu văn hoá dân gian kết hợp với giọng thơ chính luận và trữ tình đặc sắc, đoạn thơ thể hiện những cảm nhận mới mẻ của tác giả về đất nước qua những vẻ đẹp được phát hiện ở chiều sâu trên nhiều phương diện lịch sử, địa lí, văn hóa… Tư tưởng trọng tâm, bao trùm toàn bộ bài thơ là tư tưởng “Đất nước của nhân dân”. Tổng hợp các dạng đề văn lớp 12 xoay quanh các tác phẩm đầy đủ các dạng đề đọc hiểu, đề văn phân tích, cảm nhận, nghị luận, … với hướng dẫn chi tiết giúp học sinh ôn tập đạt điểm cao trong các bài thi môn Ngữ văn lớp 12. 1. Dạng đề đọc – hiểu 2-3 điểm Câu 1 Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi “…Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình Phải biết gắn bó và san sẻ Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở Làm nên Đất Nước muôn đời…”. Trích đoạn trích Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm a. Tại sao từ “Đất Nước” được viết hoa? * Gợi ý trả lời Từ “Đất Nước ” được viết hoa – coi "Đất Nước" là một sinh thể, thể hiện sự tôn trọng, ngợi ca, thành kính, thiêng liêng khi cảm nhận về Đất Nước của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm. b. Nêu biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ? * Gợi ý trả lời – Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ trên là Điệp ngữ “phải biết’’, sử dụng nhiều từ chỉ mối quan hệ gắn bó như gắn bó, san sẻ, hóa thân.. Câu 2. Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về trách nhiệm của mình với quê hương, đất nước trong xã hội ngày nay? * Gợi ý trả lời Học sinh được quyền tự do đưa ra ý kiến riêng của mình, sau đó dùng lập luận để làm sáng rõ quan điểm của mình – Có thể làm bài dựa theo các ý sau Tích cực học tập, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, nhân cách; Tham gia các hoạt động ngoại khóa, phát triển lành mạnh về thể chất, tinh thần; Tích cực lao động, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc; Phát huy văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc; Sẵn sàng chiến đấu, hi sinh vì độc lập, chủ quyền quốc gia dân tộc khi Tổ quốc cần,.. Câu 3Chủ đề của Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm? * Gợi ý trả lời – Chủ đề của Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm là Đất Nước của nhân dân. 2. Dạng đề viết bài văn 4-6 điểm Đề 1 Phân tích bài thơ “Đất nước” của Nguyễn Khoa Điềm * Gợi ý trả lời 1. Mở bài – Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khoa Điềm ông thuộc thế hệ nhà thơ chống Mĩ cứu nước, thơ ông là sự kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn và chất triết lí, suy tư của người trí thức về đất nước, con người. – Giới thiệu về bài thơ Đất nước được trích trong trường ca Mặt đường khát vọng, là một bài thơ có chất triết lý sâu sắc, thể hiện tư tưởng “Đất nước của nhân dân”. 2. Thân bài Đất nước được cảm nhận từ phương diện lịch sử, văn hóa, chiều sâu của không gian, chiều dài của thời gian a. Đất nước có từ bao giờ? lí giải cội nguồn của đất nước 9 câu đầu – Tác giả khẳng định một điều tất yếu “Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi”, điều này thôi thúc mỗi con người muốn tìm đến nguồn cội đất nước. – Đất nước bắt nguồn từ những điều bình dị, gần gũi trong đời sống của người Việt Nam từ xa xưa “ngày xửa ngày xưa” gợi nhớ đến câu mở đầu các câu chuyện dân gian, “miếng trầu” gợi nhớ tục ăn trầu của người Việt và truyện cổ tích trầu cau, “Tóc mẹ thì bới sau đầu” thói quen búi tóc của những người phụ nữ Việt Nam, “Thương nhau bằng gừng cay muối mặn” thói quen tâm lý, truyền thống yêu thương của dân tộc. – Đất nước trưởng thành cùng quá trình lao động sản xuất “cái kèo cái cột thành tên”, “một nắng hai sương”, quá trình đấu tranh chống giặc ngoại xâm. – Nhận xét Tác giả có cái nhìn mới mẻ về cội nguồn đất nước, đất nước bắt nguồn từ chiều sâu văn hóa, văn học, lịch sử và truyền thống dân tộc. b. Định nghĩa về đất nước 28 câu thơ tiếp theo – Về phương diện không gian địa lý + Tác giả tách riêng hai yếu tố “đất” và “nước” để suy tư một cách sâu sắc. + Đất nước là không gian riêng tư quen thuộc gắn với không gian sinh hoạt của mỗi con người “nơi anh đến trường”, “nơi em tắm”; gắn với kỉ niệm tình yêu lứa đôi “nơi em đánh rơi … thương thầm”. + Đất nước là không gian bao la trù phú, không gian sinh tồn của cộng đồng qua bao thế hệ “Đất là nơi con chim phượng hoàng … dân mình đoàn tụ”. – Nhìn đất nước được nhìn xuyên suốt chiều dài lịch sử từ quá khứ, hiện tại đến tương lai + Trong quá khứ đất nước là nơi thiêng liêng, gắn với truyền thuyết, huyền thoại “Đất là nơi chim về … trong bọc trứng” + Trong hiện tại đất nước có trong tấm lòng mỗi con người, mỗi người đều thừa hưởng những giá trị của đất nước, khi có sự gắn kết giữa mỗi người đất nước sẽ nồng thắm, hài hòa, lớn lao. Đó là sự gắn kết giữa cái riêng và cái chung. + Trong tương lai thế hệ trẻ sẽ “mang đất nước đi xa” “đến những ngày mơ mộng”, đất nước sẽ trường tồn, bền vững. – Suy tư về trách nhiệm của mỗi cá nhân với đất nước “Phải biết gắn bó và san sẻ”, đóng góp, hy sinh để góp phần dựng xây đất nước. – Nhận xét qua cái nhìn toàn diện của nhà thơ, đất nước hiện lên vừa gần gũi, thân thuộc lại vừa thiêng liêng, hào hùng và trường tồn đến muôn đời sau. Tư tưởng cốt lõi, cảm nhận về đất nước đất nước của nhân dân – Thiên nhiên địa lý của đất nước không chỉ là sản phẩm của tạo hóa mà được hình thành từ phẩm chất và số phận của mỗi người, là một phần máu thịt, tâm hồn con người + Nhờ tình nghĩa yêu thương, thủy chung mà có “hòn Vọng Phu”, “hòn Trống Mái” + Nhờ tinh thần bất khuất, anh hùng trong quá trình dựng nước và giữ nước mà có những ao đầm, di tích lịch sử về quá trình dựng nước. + Nhờ truyền thống hiếu học mà có những “núi Bút non Nghiên” – Nhân dân làm nên lịch sử 4000 năm + Họ là những người con trai, con gái bình dị nhưng luôn thường trực tình yêu nước. + Tác giả nhấn mạnh đến những con người vô danh làm nên lịch sử, khẳng định vai trò của mỗi cá nhân với lịch sử dân tộc. – Nhân dân tạo ra và giữ gìn những giá trị vật chất, tinh thần cho đất nước văn hóa “truyền hạt lúa”, “truyền lửa”, “truyền giọng nói”, “gánh theo tên xã, tên làng”, … từ đó xây dựng nền móng phát triển đất nước lâu bền. – Tư tưởng cốt lõi, cảm hứng bao trùm cả đoạn trích “đất nước này là đất nước của nhân dân đất nước của ca dao thần thoại”, đất nước ấy thể hiện qua tâm hồn con người biết yêu thương, biết quý trọng trọng tình nghĩa, công sức và biết chiến đấu vì đất nước. – Nhận xét + Về nội dung đoạn trích “Đất nước” đã thể hiện cái nhìn mới mẻ về đất nước trên nhiều bình diện văn hóa, lịch sử, địa lí dựa trên tư tưởng cốt lõi “đất nước của nhân dân”. + Về nghệ thuật sử dụng đa dạng và sáng tạo chất liệu văn hóa dân gian, ngôn ngữ giàu chất suy tư, triết luận sâu sắc. 3. Kết bài – Khẳng định lại giá trị của đoạn trích đoạn trích đã nhấn mạnh tư tưởng “đất nước của nhân dân”, thể hiện tinh thần yêu nước của tác giả, đánh thức tinh thần yêu nước trong mỗi con người. – Nêu cảm nhận riêng về đoạn trích đất nước và có liên hệ thực tiễn đến trách nhiệm của thế hệ hôm nay với đất nước. Đề 2 Phân tích 9 câu thơ đầu bài “Đất nước” của Nguyễn Khoa Điềm * Gợi ý trả lời 1. Mở bài – Giới thiệu tác giả Nguyễn Khoa Điềm, đoạn thơ Đất nước và 9 câu thơ đầu. 2. Thân bài – "Khi ta lớn lên, đã có rồi" Đất Nước ra đời từ rất xa xưa như một sự tất yếu, trong chiều sâu của lịch sử thời các vua Hùng dựng nước và giữ nước. – "Ngày xửa ngày xưa, mẹ thường hay kể" những câu chuyện cổ tích, những bài học đạo lý làm người, ước mơ khát vọng của nhân dân về lẽ công bằng → góp phần tạo nên Đất nước. – "Miếng trầu" phong tục ăn trầu của dân gian gắn với ta nhiều đời nay và gợi nhớ sự tích Trầu cau. -"Biết trồng tre mà đánh giặc" gợi nhớ truyền thống chống giặc ngoại xâm và truyền thuyết đầy tự hào của người Việt và truyền thuyết về người anh hùng Thánh Gióng. – "Tóc mẹ bới sau đầu" những phong tục lâu đời của người Việt, người phụ nữ để tóc dài và bới lên. – "Cha mẹ, gừng cay muối mặn" gắn với câu ca dao của dân tộc, nói về tình cảm thủy chung của người Việt. – "Cái kèo, cái cột, hạt gạo, xay, giã, giần, sàng" những vật quen thuộc trong đời sống hằng ngày của người Việt Nam gắn với lao động sản xuất và nền văn minh lúa nước. → Đất Nước là những gì có thể bắt gặp ở ngay trong cuộc sống của mỗi gia đình, mỗi người câu chuyện cổ tích của mẹ, miếng trầu bà ăn, hạt gạo ta ăn, ngôi nhà ta ở…. – "Đất Nước có từ ngày đó" Đất Nước có từ khi dân mình biết yêu thương, sống tình nghĩa, từ ngày dân tộc có nền văn hóa riêng, từ khi dân mình biết dựng nước và giữ nước, từ trong cuộc sống hằng ngày của con người. → Sự cảm nhận về chiều sâu của lịch sử của Đất Nước thể hiện ngay trong đời sống hằng ngày của nhân dân. Đất Nước được hình thành từ những gì nhỏ bé, gần gũi trong cuộc sống của mỗi con người, từ bề dày của truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam. 3. Kết bài – Tổng kết về nội dung, nghệ thuật và nêu cảm nhận về đoạn trích. Đề 3 Phân tích tư tưởng Đất nước nhân dân trong bài thơ “Đất nước” của Nguyễn Khoa Điềm * Gợi ý trả lời 1. Mở bài – Giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Khoa Điềm và tác phẩm Đất nước. – Giới thiệu về vấn đề cần phân tích tư tưởng Đất nước của nhân dân 2. Thân bài Quan điểm đất nước qua mỗi thời đại – Thời trung đại đất nước là của vua, lãnh thổ gắn với quyền cai trị của vua. – Thời cận đại “Dân là dân nước, nước là nước dân” Phan Bội Châu, nhưng còn mang nặng tư tưởng phong kiến phương Đông và hệ tư tưởng tư sản. – Thời hiện đại Đất nước của đại đa số quần chúng nhân dân. Chứng minh tư tưởng đất nước của nhân dân * Đất nước của nhân dân được thể hiện ở chiều rộng lãnh thổ. – Không gian thân thương gắn với những kỉ niệm của tình yêu đôi lứa “Đất là nơi em đến trường Nước là nơi em tắm Đất Nước là nơi ta hò hẹn” – Đất nước là không gian sinh tồn của cộng đồng người Việt qua các thế hệ được tạo lập từ thuở sơ khai với truyền thuyết “Đất là nơi chim về Nước là nơi rồng ở…” * Đất nước của nhân dân được thể hiện ở chiều dài của lịch sử – Đất nước được làm nên bởi những con người bình dị vô danh nhưng lại hết sức lớn lao phi thường. – Những con người vô danh ấy đã làm nên giá trị vật chất và giá trị tinh thần truyền lại cho con cháu “hạt lúa” là biểu tượng của những giá trị vật chất và biểu tượng của nền văn minh lúa nước. “truyền lửa” ngọn lửa của văn minh, của nhiệt tình cách mạng và của lòng yêu nước và niềm tin. “giọng nói” là ngôn ngữ của một dân tộc, là linh hồn, sự tồn tại của một quốc gia, giá trị tinh thần quý giá. * Đất nước của nhân dân được thể hiện trong chiều sâu văn hóa – Những truyền thống lâu đời tục ăn trầu của bà. thói quen bới tóc của mẹ. say đắm và thủy chung trong tình yêu. biết quý trọng nghĩa tình. quyết liệt với kẻ thù. Nghệ thuật – Giọng điệu thủ thỉ tâm tình. – Những hình ảnh quen thuộc gần gũi. – Sử dụng chất liệu văn hóa dân gian ca dao, tục ngữ, hình ảnh… 3. Kết bài Tư tưởng đất nước của nhân dân thể hiện giá trị nhân văn cao đẹp. Đề 4 Phân tích hình tượng "đất nước" trong hai bài thơ cùng tên của Nguyễn Khoa Điềm và Nguyễn Đình Thi * Gợi ý trả lời a. Mở bài – Giới thiệu khái quát về hai bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi và Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm. – Giới thiệu vấn đề nghị luận Hình tượng đất nước trong hai bài thơ. b. Thân bài – Làm rõ đối tượng thứ nhất Hình tượng đất nước trong bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi. – Làm rõ đối tượng thứ 2 Hình tượng đất nước trong bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm. – So sánh Nét tương đồng và khác biệt giữa hai đối tượng trên cả hai bình diện nội dung và hình thức nghệ thuật – Những đặc điểm giống nhau về hình tượng đất nước của 2 bài thơ – Nguyễn Đình Thi khởi đầu bài thơ bằng những xúc cảm trước vẻ đẹp mùa thu. – Đây là một quyết định khéo léo bởi vì trước kia mùa thu bao giờ cũng là thu thảm thu sầu còn từ sau cách mạng tháng 8 năm 1945 trở đi thì mùa thu vui – mùa thu cách mạng, mùa thu khai sinh ra đất nước. – Khởi đầu bằng những cảm xúc trước vẻ đẹp mùa thu giúp cho Nguyễn Đình Thi có được những suy tư về đất nước một cách tự nhiên và thoải mái hơn. – Nguyễn Khoa Điềm khắc họa hình tượng đất nước mình bằng cách đặt hình tượng này trong mối liên hệ với thời gian và không gian cụ thể còn về sau là thời gian không gian trừu tượng. – Đất nước được nhìn qua chiều dài của thời gian và mặt khác đất nước được xác định bởi những không gian có thể là những không gian nhỏ, không gian cụ thể và cũng có thể là những không gian mênh mông không gian trừu tượng trong lòng người. Hình tượng đất nước sẽ rất hoàn thiện khi nó được đặt trong 2 mối liên hệ này. * Còn khi xét về phương diện con nghệ thuật thì hình tượng đất nước trong 2 bài thơ của Nguyễn Đình Thi và Nguyễn Khoa Điềm có khá nhiều nét tương đồng. – Vì đây là hình tượng đất nước được khắc họa trong thơ ca mà hình tượng thơ lại là hình tượng cảm xúc, cho nên cả 2 tác giả đều viết về đất nước bằng niềm tự hào sâu sắc, bằng những nhận thức thấm thía về lịch sử về truyền thống dân tộc. – Nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã khắc họa hình tượng đất nước của mình với 2 đặc điểm rất lớn, vừa trái ngược nhau lại vừa rất hài hòa với nhau. – Đấy là một đất nước vất vả đau thương với những cảnh đồng quê chảy máu dây thép gai đâm nát trời chiều, với cái cảnh “bát cơm chan đầy… còn giằng khỏi miệng ta”. Tuy nhiên đất nước chúng ta còn là một đất nước anh hùng quật khởi và một cái đất nước quật cường đã khiến cho kẻ thù bất lực. “Xiềng xích chúng bay … Lòng dân ta yêu nước thương nhà” – Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm còn miêu tả những hình ảnh dân tộc bằng cách nối liền hiện tại với quá khứ và tương lai. Từ điểm nhìn hiện tại, Nguyễn Đình Thi lắng nghe những tiếng rì rầm trong lòng đất của quá khứ vọng về. – Đấy là tiếng nói hình ảnh của đất nước chưa bao giờ khuất. Đồng thời cảm hứng thơ còn đưa Nguyễn Đình Thi hướng tới tương lai. Ông như nhìn trước một nước Việt Nam từ trong máu lửa rũ bùn đứng dậy sáng lòa. – Còn ở trong bài thơ đất nước của mình, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm lại bộc lộ niềm tin sâu sắc của ông về những hình ảnh văn hóa lâu đời. – Để viết nên bài thơ đất nước của mình, Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng với một mật độ rất cao các chất liệu văn hóa dân gian. Dựa trên rất nhiều câu ca dao tục ngữ, để viết nên những câu thơ của mình. – Ông còn đưa vào bài thơ rất nhiều truyền thuyết, những sinh hoạt phong tục tập quán đậm đà bản sắc dân tộc. Nguyễn Khoa Điềm còn ý thức một cách rất sâu sắc về những đóng góp lớn lao của nhân dân cho đất nước. – Đó là những đóng góp từ nhỏ nhặt cho đến lớn lao, những đóng góp được ghi lại trong sử sách và cả những đóng góp âm thầm lặng lẽ không ai biết. Đó còn là những đóng góp kiên nhẫn, bền bỉ truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Những điểm khác nhau của hình tượng đất nước ở 2 tác phẩm – Đây là 2 bài thơ được ra đời ở 2 thời điểm rất khác nhau và chính điều đó đã khiến cho hình tượng đất nước ở 2 bài thơ này có nhiều chỗ khác biệt. – Nguyễn Đình Thi thì khắc họa hình tượng đất nước với 2 đặc điểm và đặt hình tượng đất nước trong mối quan hệ với quá khứ và tương lai. – Trong khi ấy Nguyễn Khoa Điềm lại viết bài thơ này theo một định hướng tư tưởng nhằm chứng minh “đất nước này là đất nước của người dân”, mà tư tưởng cơ bản này đã chi phối toàn bộ bài thơ và nó quy định bút pháp, nó buộc Nguyễn Khoa Điềm phải chọn cái giải pháp đi từ cụ thể đến khái quát. Điều này là rất dễ giải thích bởi vì bản thân tư tưởng đất nước của người dân vốn đã là trừu tượng. Để cho sáng tỏ nó chỉ có 1 cách là đi từ rất nhiều những hình ảnh cụ thể, những đóng góp của người dân cho đất nước, những chất liệu văn hóa dân gian… để rồi từ rất nhiều hình ảnh cụ thể ấy tư tưởng đất nước của người dân mới được làm sáng tỏ. * Lí giải sự khác biệt Thực hiện thao tác này cần dựa vào các bình diện – Bối cảnh xã hội, văn hóa mà từng đối tượng tồn tại; phong cách nhà văn; đặc trưng thi pháp của thời kì văn học. Do sự khác biệt về phong cách – Thơ Nguyễn Đình Thi thường giàu nhạc tính có chất hội họa và điều đặc sắc nhất là có cả những suy tư sâu sắc của một tư duy triết học. Còn thơ Nguyễn Khoa Điềm thường viết về cuộc đấu tranh cách mạng. – Ông hay đề cao phẩm chất của những bà mẹ anh hùng, những chiến sĩ giải phóng kiên cường. Đặc biệt ông có những cảm nhận rất phong phú và sâu sắc về đất nước trong những năm chống Mĩ. Về phương diện bố cục – Chúng ta rất dễ dàng nhận thấy ở 2 bài thơ đất nước đều chia làm 2 phần nhưng sự liên kết 2 phần ở mỗi bài lại rất khác nhau. – Bài đất nước của Nguyễn Đình Thi được bắt đầu bằng những xúc cảm trước vẻ đẹp của mùa thu, mùa thu Hà Nội trong hồi tưởng và mùa thu Việt Bắc trong hiện tại. Để rồi sau đó mới chuyển sang quá khứ 2 thời điểm để diễn tả những suy tư cả tác giả đối với đất nước. – Trong khi ấy thì bố cục 2 phần của bài thơ đất nước của Nguyễn Khoa Điềm lại theo một cách hoàn toàn khác. Phần 1 dành cho việc khắc họa hình tượng đất nước trong mối liên hệ với thời gian. Để rồi toàn bộ phần 2 nhằm chứng minh cho tư tưởng với đất nước của người dân. c. Kết bài – Khái quát những nét giống nhau và khác nhau tiêu biểu. – Có thể nêu những cảm nghĩ của bản thân.

đoạn trích đất nước